Prezenty, które wręczamy sobie z różnych okazji, a na Boże Narodzenie zwłaszcza, nie są podarunkami zupełnie obojętnymi prawnie. Co to znaczy? Nie mniej, nie więcej, tylko tyle, że ich wręczenie to forma darowizny – umowy znanej Kodeksowi cywilnemu od wielu dekad. Fakt, że podrzucając podarunek pod choinkę, mamy do czynienia z darowizną, wywołuje następny efekt, jakim jest konieczność zapłacenia stosownego podatku. Porady prawne poniżej.
Na szczęście nasz ustawodawca dopuszcza możliwość, w której darowizna (w przypadku Bożego Narodzenia prezent) nie będzie podlegał obowiązkowi zapłaty podatku. Zwolnienie od podatku od darowizny zależy od wartości samego prezentu. Ustawa o podatku od spadków i darowizn wprowadza progi, które zwalniają nas od obowiązku zapłaty. Są one dość wysokie, jak na przeciętną wartość świątecznych podarunków. Jednak należy pamiętać, że wysokość progu zależy od dwóch czynników.
Kim jest nasz Święty Mikołaj?
Najważniejszą kwestią jest to, od kogo otrzymujemy świąteczny upominek. Ustawa o podatku od spadków i darowizn dzieli naszych „świętych Mikołajów” na trzy grupy wynikające z pokrewieństwa.
Przynależność do konkretnej grupy wiąże się z możliwością wręczenia droższego upominku:
- Pierwsza grupa składa się z osób najbliżej z nami spokrewnionych: małżonek (ale tylko obecny), zstępni (np. syn, córka, wnuki), wstępni (np. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwo, pasierbowie, ojczym i macocha. Osoby z tej grupy mogą przekazać wolną od podatku darowiznę nieprzekraczającą kwoty 9 637zł.
- Druga grupa to osoby z naszej dalszej rodziny: siostrzeńcy, bratankowie, wujowie, ciotki, dzieci i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. bratowa), rodzeństwo małżonka (np. szwagier) i ich małżonkowie (np. żona szwagra), małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki). Osoby z tej grupy mogą przekazać wolną od podatku darowiznę do kwoty 7 276zł.
- Trzecią grupę tworzą pozostałe osoby. Mogą one przekazać nam wolną od podatku darowiznę do kwoty 4 902zł.
A zatem to od stopnia pokrewieństwa zależy jak dużą, nieobciążoną podatkiem darowiznę możemy przekazać.
Prezenty z ostatnich 5 lat
Obowiązek podatkowy wyznaczony powyższymi limitami nie dotyczy jednostkowego prezentu. Niestety, te limity przysługują przez 5 lat, liczonych od ostatniej darowizny. Oznacza to, że powinniśmy sumować prezenty, jakie otrzymaliśmy od konkretnej osoby przez ostatnie 5 lat i jeżeli ich łączna suma przekroczy wyznaczony limit, wówczas mamy obowiązek zapłacić stosowny podatek.
WAŻNE: Sumujemy wartości prezentów od jednej osoby, nie od całej grupy. Oznacza to, że każda z osób w danej grupie może przekazać nam darowiznę w kwocie wskazanej limitem. Jeżeli prezenty pochodzą wspólnie od np. rodziców, wówczas ich wartość dzielimy na pół pomiędzy mamę i tatę.
Oznacza to, że np. jeżeli w 2016 otrzymamy od brata prezent wartości 1 200zł, musimy zsumować wszystkie prezenty od niego z lat 2016, 2015, 2014, 2013 oraz 2012. Jedynie w sytuacji, w której ich łączna wartość przekroczy kwotę 9 637 zł, wówczas powinniśmy zgłosić się do urzędu skarbowego.
Zwolnienia od podatku
Wprawdzie urzędy skarbowe nie mają wiedzy o każdej darowiźnie i mogą nie zauważyć prezentów, które wprawdzie przekroczyły limit, ale nie były nigdzie rejestrowane. Ich uwagę zwracają raczej takie prezenty, które wymagają rejestracji (np. zakup samochodu). W takich przypadkach bądźmy rozsądni i zgłośmy się do urzędu, aby nie mieć kłopotów w przyszłości.
SUGESTIA: Gdy zechcemy sprzedać otrzymany prezent, dość znacznej wartości, wówczas też warto zgłosić się wcześniej do urzędu skarbowego. Jeżeli będziemy sprzedawali rzecz otrzymaną w darowiźnie, na którą zgodnie z naszymi rocznymi deklaracjami PIT nie byłoby nas stać, wówczas urząd skarbowy może się nami bliżej zainteresować.
Co ważne, nie każdy przedmiot, mimo iż jego wartość przekracza wartość graniczną, jest obłożony podatkiem. Ustawodawca przewidział także możliwość zwolnienia zupełnego. Przysługuje ono w sytuacji, gdy darowiznę otrzymaliśmy od osoby z pierwszej grupy. Jest tylko jeden warunek – zgłoszenie takiej darowizny musi nastąpić w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. Wówczas nie zapłacimy ani złotówki.
Pamiętajmy, przy zakupie prezentów nie szalejmy z wydawaniem zbyt dużych kwot. Potem rodzą się tylko problemy. Więcej warty jest prezent mniej drogi, ale dany od serca, niż kosztowny, który obdarowanemu przysporzy tylko bólu głowy.
