W życiu codziennym nieustannie spotykamy się z takimi pojęciami, jak działalność gospodarcza, firma, przedsiębiorstwo, przedsiębiorca. Niejednokrotnie używamy ich zamiennie, traktując niczym synonimy. Jeżeli jednak spojrzymy na nie z punktu widzenia prawa, każde z powyższych słów niesie ze sobą inne znaczenie oraz jest odmiennie traktowane przez prawo. W dzisiejszej poradzie prawnej uwagę skupimy na pierwszym z pojęć – działalności gospodarczej.
Pojęcie działalności gospodarczej
Definicję omawianego pojęcia odnajdujemy w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nie jest to jedyna definicja funkcjonująca w polskim prawie – przykładowo w Ordynacji Podatkowej, na jej potrzeby, pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowano odmiennie. Niemniej jednak to właśnie art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (dalej u.s.d.g.) uznawany jest za zawierający kluczową definicję działalności gospodarczej.
A zatem cytując ustawę:
„Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.”
Powyższa definicja składa się z kilku elementów. Przyjrzyjmy się im dokładniej i zastanówmy się, jakie znaczenie mają one dla życia codziennego.
Po pierwsze na bazie art. 2 u.s.d.g. możemy wskazać cechy, jakimi odznacza się działalność gospodarcza. Są to: zarobkowość, ciągłość i zorganizowanie.
- Zarobkowość – oznacza, iż celem, motywem jej podjęcia jest osiągnięcie zysku. Nie chodzi tutaj jednak o rzeczywiście osiągany wynik finansowy, lecz o zamiar wypracowania zysku. Ta cecha istotnie odróżnia działalność gospodarczą od tzw. działalności non-profit, prowadzonej charytatywnie.
- Zorganizowanie – rozumiane jest jako uporządkowanie pod względem prawnym i faktycznym, przygotowanie do prowadzenia. Oznacza to z jednej strony dopełnienie formalnych obowiązków (np.: rejestracja, zgłoszenie do GUS, ZUS i organów podatkowych, uzyskanie wymaganych koncesji i zezwoleń, itp.), zaś z drugiej podjęcie faktycznych czynności, które umożliwią jej prowadzenie, jak np. przygotowanie lokalu, pozyskanie funduszy, zatrudnienie pracowników, itp. Razem wszystkie te działania wskazują, iż działalność gospodarcza nie jest przypadkową aktywnością, lecz ma uporządkowany charakter.
- Ciągłość – jest to cecha ściśle związana ze zorganizowaniem i oznacza stabilność wykonywania działalności, co oznacza, iż nie jest to aktywność okazjonalna, sporadyczna (np. jednorazowe zorganizowanie imprezy okolicznościowej). Ciągłość jako cecha działalności gospodarczej oznacza zamiar osoby prowadzącej działalność gospodarczą, objawiający się w powtarzalności czynności w celu osiągnięcia dochodu.
Po drugie art. 2 wskazuje pewne rodzaje aktywności, które mają być uznawane za działalność gospodarczą.
Są to kolejno:
- działalność wytwórcza – oznacza wszelkie czynności prowadzące do wytworzenia dobra materialnego oraz nadania mu cech użytkowych,
- budowlana – zgodnie z definicją zwartą w prawie budowlanym obejmuje sprawy: projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych,
- handlowa – zakup i sprzedaż towarów i usług, a także pośrednictwo między sprzedającym a kupującym,
- usługowa – wykonywanie czynności nietworzących nowych dóbr materialnych,
- poszukiwanie – prowadzenie prac geologicznych zmierzających do odkrycia oraz wstępnego udokumentowania zasobów złóż,
- rozpoznawanie – wykonanie prac geologicznych w celu zidentyfikowania warunków, w jakich złoże występuje,
- wydobywanie kopalin ze złóż – czyli fizyczne ich pozyskiwanie.
Należy przyjąć, że powyższe wyliczenie zawiera tylko przykładowe rodzaje aktywności, które mają zostać uznane za działalność gospodarczą i nie ma przeszkód, aby w swoich działaniach wykroczyć poza nie.
Działalność zawodowa
W definicji obok pojęcia „działalność gospodarcza” pojawia się również pojęcie „działalność zawodowa”. Termin ten odnosi się do tzw. wolnych zawodów, których listę znajdziemy w kodeksie spółek handlowych. Zaliczają się do nich zawody: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego, tłumacza przysięgłego.
Cechy wolnego zawodu to:
- posiadanie wysokich kwalifikacji,
- osobisty udział w wykonywaniu czynności zawodowych,
- etos zawodowy,
- tajemnica zawodowa,
- ponoszenie finalnej odpowiedzialności za wszelkie czynności dokonywane w obrocie.
WAŻNE: Z punktu widzenia ustawy, osoby wykonujące tzw. wolne zawody również są przedsiębiorcami.
Rejestracja działalności gospodarczej
Należy zaznaczyć, iż powyższa definicja jest kluczowa dla oceny, czy dana aktywność może być uznana za działalność gospodarczą, czy też nie. Dokonanie wpisu do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej (osoba fizyczna), czy do Krajowego Rejestru Sądowego (spółka) jedynie legalizuje działalność gospodarczą i rodzi obowiązki finansowe, podatkowe oraz związane z ubezpieczeniem społecznym. Należy przy tym bardzo poważnie podejść do problemu rejestracji. Zwlekanie z zarejestrowaniem działalności, czy zwyczajnie unikanie jej, może doprowadzić do negatywnych konsekwencji, z których najdotkliwsze będą kary pieniężne. O ich zastosowaniu zadecydują odpowiednie organy, które mogą je wymierzyć, gdy dopatrzą się w naszych działaniach cech prowadzenia działalności gospodarczej.
Ale nie martwmy się o możliwe kary – jeśli tylko będziecie postępowali zgodnie z treścią przepisów prawnych, wówczas cały rynek stoi przed Wami, Drodzy Czytelnicy otworem. A my życzymy Wam spektakularnych sukcesów w prowadzeniu własnej działalności.
Jeżeli zainteresowała Cię porada prawna, prowadzisz działalność gospodarczą, bądź też nosisz się z zamiarem rozpoczęcia własnego biznesu – serdecznie zapraszamy do skorzystania z oferty porad prawnych KANCLEX dla przedsiębiorców.
