Rozstanie partnerów to moment, który przynosi wiele zmian, w tym także zmian w kontaktach rodziców z dziećmi. Dotychczasowe relacje nagle muszą zmienić swój charakter i częstotliwość. Niestety, spór pomiędzy dorosłymi ma bardzo często wpływ na to, jak zaczyna wyglądać więź między jednym z rodziców, a jego potomstwem. Zdarza się, że zawód jaki czuje jedno z rodziców odbija się m.in. na umożliwianiu spotkań drugiego rodzica i dzieci. Dlatego dziś zastanowimy się, czy przy rozstaniu warto formalnie ustalić kontakty z dziećmi?
Kontakty z dzieckiem – co to?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o.) wskazuje, że utrzymywanie kontaktów rodzica z dzieckiem są zarówno prawem, jak i obowiązkiem i to niezależnym od władzy rodzicielskiej rodzica.
Zatem nie ma znaczenia, czy jest się pozbawionym władzy, bądź ma ją ograniczoną – kontakty się „po prostu należą”.
Należy do nich zarówno fizyczne spotykanie się z dzieckiem (kodeks wymienia tu odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka), ale także bezpośrednie porozumiewanie się niezależnie od formy komunikacji. Może to być więc komunikacja telefoniczna, mailowa, na WhatsApp, czy w innej formie porozumiewania się.
Sąd opiekuńczy może oczywiście te kontakty ograniczyć lub nawet zakazać, ale tylko, jeżeli wymaga tego dobro dziecka. Ograniczenie może polegać na wyłączeniu lub ograniczeniu jakiejś formy (np. zakaz zabierania dziecka poza jego miejsce pobytu lub spotykanie się z dzieckiem w obecności drugiego rodzica, bądź kuratora), jednak takie ograniczenie pochodzi wyłącznie od sądu i drugi z rodziców nie może samodzielnie ograniczać tych kontaktów.
Ale po co to wszystko?
I tu przechodzimy do sedna. Gdy rodzice rozstają się we względnej zgodzie, wydaje się że wszystko mają ustalone i nie ma po co regulować kontaktów. Jednak z praktyki wiemy, że problemy pojawiają się z czasem. Np. gdy w życiu jednego z rodziców pojawia się nowy partner, nagle wyjazdy weekendowe pociechy spotykają się z niechęcią, albo rodzic zaplanował wspólne wakacje, a tu drugi z nich ma zupełnie inne plany, bo liczył na spotkanie. I zaczyna się spór.
A co w przypadku już toczącego się między rodzicami sporu? Wtedy kontakty stają się bardzo często bronią rodziców przeciwko sobie, ich ograniczanie jest używane jako zemsta lub sposób dopieczenia drugiemu z partnerów. W takim sporze przegrane jest przede wszystkim dziecko, któremu odmawia się prawa do utrzymywania kontaktów z drugim rodzicem. Co więcej, taka odmowa często odbija się na pozostałych członkach rodziny „dochodzącego” rodzica – dziadkach, wujostwie, etc. A przecież relacje z rodziną są istotne w kształtowaniu młodego człowieka.
Uregulowanie kontaktów ma ogromną zaletę organizacyjną, ale także pozwala uniknąć sporów w przyszłości oraz gwarantuje, że prawa dziecka będą przestrzegane.
Kontakty dla rodzica „dochodzącego”
Zdaje się, że to rodzic, który nie widzi się z dzieckiem na co dzień ma największy interes w tym, by te kontakty ustalić. Dzięki ustaleniu, rodzic „dochodzący” ma pewność w jakie dni, czy w jakich okresach będzie mógł w sposób nieskrępowany spotkać się z dziećmi, spędzić z nimi czas i budować więź. Gdy konieczne jest ustalenie także kontaktów na odległość, takie ustalenie również pełni funkcję gwarancyjną, że rodzic nie zostanie odcięty od dziecka.
Kontakty dla rodzica opiekującego się stale
Tu również ustalenie kontaktów ma istotne znaczenie, choć na pierwszy rzut oka jest to może mniej oczywiste. Po pierwsze, ustalenie kontaktów gwarantuje rodzicowi stale opiekującemu się dzieckiem, że w innym czasie, niż umówiony, drugi rodzic nie będzie ingerował w harmonogram funkcjonowania dziecka. Pozwala to m.in. na ustalenie terminu zajęć dodatkowych, czy zaplanowanie swojego czasu z dzieckiem. Po drugie, ustalenie umożliwia także prawo do oczekiwania, że drugi rodzic będzie partycypował w wychowaniu wspólnego potomstwa, że trud wychowania i opieki nie spadnie tylko na rodzica stale przebywającego z dzieckiem. Jest to o tyle istotne, że dzięki ustaleniu kontaktów, można nie tylko oczekiwać, ale wręcz żądać, by drugi rodzic zaangażował się w realizację swoich obowiązków.
Ustalenie kontaktów – jak?
Co do zasady ustalają je sami rodzice, mając na względzie dobro dziecka i jego zdanie. Ale gdy porozumienie nie może zostać osiągnięte, władnym rozstrzygnąć o kontaktach jest sąd opiekuńczy. Stosowny wniosek kierujemy do sądu rejonowego, w którego obrębie mieszka dziecko i to tam będzie rozstrzygana sprawa.
W orzeczeniu sąd określi w jaki sposób, w tym w jakich terminach i na jakich zasadach dziecko będzie spotykało się z rodzicem, z którym nie mieszka.
Ustalenie kontaktów, gdy czynią to sami rodzice, może nastąpić w formie porozumienia pisemnego, najlepiej spisanego w obecności notariusza lub przez mediatora w drodze mediacji odbywającej się na podstawie umowy stron z mediatorem.
Jeżeli macie pytania dotyczące kontaktów z dziećmi, bądź chcielibyście skorzystać z pomocy prawnika lub mediatora, by je ustalić – jesteśmy do Waszej dyspozycji.
