Najczęściej bezpieczeństwo definiuje się jako stan (czyli poczucie stabilizacji podmiotu) lub też jako proces (czyli zapewnianie poczucia bezpieczeństwa podmiotu). Bezpieczeństwo jest jedną z najważniejszych potrzeb człowieka, służy jego ochronie i obronie, a jej zaspokojenie pozwala na prawidłowy rozwój osobowy, emocjonalny i psychiczny każdej jednostki.

Bezpieczeństwo w pracy

W życiu zawodowym, w równej mierze co w życiu prywatnym, zależy nam na zachowywaniu poczucia pewności, zagwarantowaniu szans na doskonalenie, a także, a może przede wszystkim, na braku ryzyka utraty czegoś najcenniejszego, a mianowicie życia i zdrowia własnego i najbliższych. Co roku GUS ogłasza dane na temat liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy w Polsce.

UWAGA: W minionym roku wśród 87 886 osób poszkodowanych 239 straciło życie w wyniku wypadków przy pracy.

Wiele z tych ofiar można by uratować, gdyby właściwie zarządzano ryzykiem zawodowym w miejscu pracy poprzez odpowiednie przewidywanie zagrożeń i zapobieganie im.

Co na to prawo?

Przepisy prawa nakładają na pracodawców obowiązek ograniczania zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy. Odpowiedzialność za zarządzanie bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w miejscu pracy oznacza przede wszystkim:

• zabezpieczenie pracownika przed szkodliwymi czynnikami, przez skuteczne ograniczanie ryzyka doznania obrażeń;
• sprawowanie kontroli nad problemami zdrowotnymi, które mogą wystąpić w miejscu pracy.

Kodeks pracy nakłada na pracodawców obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego dotyczącego wszelkich zagrożeń, które mogłyby zagrozić bezpieczeństwu pracowników.

Obowiązek ten ma na celu:

• zidentyfikowanie zagrożeń,
• oszacowanie wielkości podejmowanego ryzyka,
• określenie działań, których podjęcie zagwarantuje pracownikom bezpieczne warunki pracy.

W ślad za tym obowiązkiem podąża inny, a mianowicie konieczność udzielania swoim pracownikom informacji na temat zagrożeń w miejscu pracy i zapewnienia im odpowiednich szkoleń i instruktaży.

Rola pracownika

Nie bez znaczenia w kształtowaniu polityki bezpieczeństwa w firmie ma udział pracowników.

Prawo przewiduje wymóg uczestnictwa pracowników i pomoc pracodawcom w zapewnianiu ochrony poprzez:

• aktywną współpracę z pracodawcą w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
• poddawanie się szkoleniom w zakresie bezpiecznego wykonywania pracy oraz stosowania sprzętu, narzędzi, substancji i in., dbanie o bezpieczeństwo własne i współpracowników,
• zgłaszanie pracodawcy sytuacji, w których wykonywana praca lub niedostosowane środki bezpieczeństwa zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu jakichkolwiek osób.

UWAGA: Niezwykle ważnym zagadnieniem dla pracodawcy powinno być przekonanie pracowników do angażowania się w podnoszenie standardów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zarówno dla siebie, jak i dla współpracowników.

Fundamentalne znaczenie ma przestrzeganie przepisów i procedur, promowanie bezpiecznych zachowań, poddawanie się szkoleniom w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, a także troska o wspólne bezpieczeństwo.

Ochrona zdrowia i kwestie bezpieczeństwa powinny być integralną częścią wszystkich czynności i procesów budujących organizację każdego przedsiębiorstwa. Zapewnienie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników to gwarancja zarówno zwiększonej wydajności załogi, jak i zadowolenia z warunków pracy. Stanowią podstawę prawidłowego funkcjonowania nowoczesnego odpowiedzialnego pracodawcy.