Dochodząc należności z niezapłaconych faktur każdy przedsiębiorca ma prawo żądać od niesolidnego kontrahenta zapłaty odsetek. Niemniej jednak sposób ich naliczania, jak i wysokość procentowa będą się różnić w zależności od sytuacji. Zatem jeżeli chcemy prawidłowo wyliczyć wysokość odsetek przysługujących nam od wierzytelności z tytułu zaległych faktur, musimy pamiętać o pewnych istotnych zasadach.
Rok 2013 wprowadził do systemu prawnego nową ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Następnie w roku 2016, od dnia 1 stycznia, wprowadzono nowe zasady naliczania odsetek za zwłokę w obrocie profesjonalnym. Aktualnie wierzyciel będzie mógł żądać od dłużnika jednego z następujących rodzajów odsetek, w zależności od danej sytuacji:
- odsetki ustawowe za opóźnienie – określane na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Liczy się je w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Będzie można ich żądać we wszelkich stosunkach cywilnych, jeżeli ich stronami są osoby fizyczne nieprowadzące działalności lub w stosunkach między przedsiębiorcami a konsumentami, a strony nie umówiły się na inne odsetki. Aktualnie (stan na dzień 10 grudnia 2018r.) ich wysokość wynosi 7% w stosunku rocznym.
- odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – ich wysokość równa się sumie wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych. Już na pierwszy rzut oka możemy zauważyć, że są one wyższe niż zwykłe odsetki ustawowe i na dzień dzisiejszy (10 grudnia 2018r.) wynoszą 9,5% w stosunku rocznym. Odsetki w tej wysokości będą naliczane tylko i wyłącznie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami. Ustawa jasno wyłącza możliwość naliczania zwykłych odsetek ustawowych (pkt 1) w obrocie profesjonalnym.
- odsetki umowne – jeżeli odsetki dotyczą należności wynikających z umów (także tych z umów zawartych pomiędzy przedsiębiorcami), strony mogą się umówić na naliczanie odsetek w innej, indywidualnie uzgodnionej, wysokości. Wysokość ta jednak nie może być jednak wyższa niż odsetki maksymalne.
- odsetki maksymalne – stanowią swoisty maksymalny pułap, zabezpieczenie przed praktykami lichwiarskimi. Ustawa zakazuje naliczania odsetek w wysokości wyższej niż maksymalna. Dotyczy to naturalnie odsetek umownych – nawet jeżeli ustalono odsetki w wysokości wyższej niż maksymalna, wierzycielowi należą się odsetki maksymalne i przed sądem będzie mógł dochodzić tylko ich. Odsetki maksymalne stanowią dwukrotność odsetek ustawowych i na dzień dzisiejszy (10 grudnia 2018r.) wynoszą 14%.
UWAGI PRAKTYCZNE: Przedsiębiorca, w zależności od danej sytuacji, może być uprawniony do naliczenia (lub zobowiązany do zapłaty) każdego z wymienionych powyżej rodzaju odsetek. Niemniej jednak, w sytuacji gdy dochodzi zapłaty zaległej faktury i w odrębnej umowie nie ustalono odsetek w innej wysokości, będą mu się należały odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, czyli 9,5% w skali roku. Dla ułatwienia, aby móc ustalić ich dokładną kwotę na dany dzień, warto skorzystać z dostępnych w sieci kalkulatorów odsetek.
Od kiedy naliczać odsetki?
Co do zasady – odsetki liczymy od dnia następującego po dniu wskazanym jako dzień zapłaty:
PRZYKŁAD: Termin zapłaty faktury wynosi 14 dni i upływa w dniu 20 kwietnia. Odsetki zatem będziemy mogli zacząć naliczać od 21 kwietnia. Jeżeli jednak będzie to niedziela lub inny dzień ustawowo wolny od pracy, odsetki liczymy od następnego dnia roboczego, czyli w tym przypadku od 22 kwietnia.
Jeżeli jednak w umowie między przedsiębiorcami zastrzeżono termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek już po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, do dnia zapłaty. Takie uregulowanie, będące swego rodzaju sankcją, miało w założeniu ustawodawcy zniechęcać przedsiębiorców do ustalania terminów płatności faktur dłuższych niż 30 dni.
W przypadku braku zastrzeżenia terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia (UWAGA – nie od dnia wystawienia faktury!), do dnia zapłaty.
Jak widać, tematyka naliczania odsetek jest bardzo złożona i niejednego przedsiębiorcę może przyprawić o ból głowy. Dlatego, aby uczynić życie prostszym i pomóc skoncentrować się na tym, co dla Przedsiębiorcy jest najważniejsze – prowadzeniu biznesu -, zapraszamy do kontaktu z Zespołem KANCLEX! My zajmiemy się dla Ciebie przepisami, Ty zaś – swoją Firmą.
