Elektroniczne postępowanie upominawcze – w skrócie EPU – było swego czasu szeroko omawianym w mediach postępowaniem, głównie ze względu na skutki, jakie wywarło na życie i majątek wielu osób. W poniższym tekście postaramy się opisać, jakie ma potencjalne wady i zalety zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzyciela.
Jak wspomnieliśmy TUTAJ, EPU jest szczególnym rodzajem postępowania upominawczego, zaś orzeczeniem wydawanym w tej procedurze jest nakaz zapłaty. Istotnym ograniczeniem dla wystąpienia z powództwem w EPU stanowi wymóg, aby dochodzone roszczenie stało się wymagalne najdalej w okresie trzech lat przed wniesieniem pozwu.
Dla postępowań prowadzonych w EPU, w odróżnieniu od tradycyjnych, nie prowadzi się akt papierowych. Wszystkie czynności podjęte w sądzie są utrwalane w systemie internetowym, a wytworzone w ten sposób dane opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Pozew w EPU
Pozew wnoszony w EPU przede wszystkim musi spełniać następujące wymagania formalne:
- być wniesiony drogą elektroniczną – inaczej nie wywoła żadnego skutku, sąd się nim po prostu w ogóle nie zajmie;
- zawierać numer PESEL lub NIP pozwanego – osoby fizycznej, jeżeli powód ma obowiązek go posiadać lub posiada go bez takiego obowiązku;
- numer KRS lub inny numer rejestrowy, względnie NIP pozwanego, który nie jest osobą fizyczną;
- wskazywać inne elementy, ogólnie wymagane dla pism procesowych, takie jak oznaczenie stron sporu, ich pełnomocników, adresów zamieszkania lub siedziby, uzasadnienie;
- podać datę wymagalności roszczenia;
- wskazanie dowodów na poparcie twierdzeń pozwu.
UWAGA: Dowody w EPU są jedynie wskazywane. W odróżnieniu od tradycyjnego postępowania, nie dołącza się ich do pozwu.
WAŻNE: Sąd ma prawo skazać na grzywnę powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, jeżeli działając w złej wierze lub z naruszeniem zasad należytej staranności błędnie wskazał jeden z wymienionych powyżej numerów ewidencyjnych lub adres pozwanego!
Wszystkich czynności w EPU dokonuje Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny, dostępny pod niniejszym adresem: www.e-sad.gov.pl
Wnoszenie pism w EPU
Cechą charakterystyczną tego postępowania jest sposób wnoszenia w nim pism sądowych.
- dla powoda ustanowiono bezwzględny obowiązek wnoszenia pism za pośrednictwem Internetu;
- dla pozwanego przewidziano możliwość wyboru, czy chce wnosić pisma drogą tradycyjną (pocztową), czy też elektroniczną; jeśli pozwany wybierze drogę elektroniczną, dalsze pisma wnosi już tylko elektronicznie.
Wydanie nakazu zapłaty
Treść nakazu zapłaty wydanego w EPU zasadniczo nie różni się od nakazu zapłaty wydanego w tradycyjnym postępowaniu: wzywa pozwanego, aby w ciągu dwóch tygodni od otrzymania spełnił świadczenie żądane w pozwie lub wniósł do sądu sprzeciw.
Nakaz zapłaty wraz z pozwem doręcza się pozwanemu tradycyjną drogą pocztową. Sprzeciw od nakazu zapłaty może jednak zostać wniesiony, według wyboru pozwanego, również drogą elektroniczną.
Nakaz zapłaty doręcza się pozwanemu wraz ze specjalnym kodem składającym się z dwudziestu cyfr. Dzięki niemu, pozwany może potwierdzić istnienie nakazu w systemie e-Sądu. Sprzyja to minimalizowaniu ryzyka oszustwa i wyłudzenia zapłaty na podstawie podrobionych nakazów. Pozwanemu dodatkowo przekazuje się indywidualny kod dostępu do elektronicznych akt sprawy. Podając go w systemie, pozwany uzyskuje wgląd do elektronicznych akt sprawy bez konieczności posiadania konta użytkownika w systemie E-sądu. Doręczając nakaz, poucza się pozwanego również o skutkach wniesienia przez niego pisma drogą elektroniczną – oznacza to wybór wnoszenia dalszych pism wyłącznie elektronicznie.
Wniesienie sprzeciwu
Pozwany, który nie zgadza się z treścią pozwu, może wnieść sprzeciw w terminie dwóch tygodni od dnia odebrania nakazu zapłaty. W sprzeciwie, analogicznie jak w pozwie, jedynie wskazuje się dowody na poparcie twierdzeń, nie załącza się ich zaś do pisma. Niemniej jednak wnosząc sprzeciw koniecznie należy wskazać wszystkie posiadane dowody, podać twierdzenia i okoliczności je uzasadniające, pod rygorem ich utraty.
Na skutek wniesienia sprzeciwu w terminie, nakaz zapłaty traci moc prawną, zaś sąd w Lublinie przekazuje sprawę do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej – czyli w większości przypadków będzie to sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego.
E-Sąd przekaże sprawę sądowi właściwemu ogólnie również w przypadku stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty – czyli w każdym przypadku, kiedy stwierdzi konieczność przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego i orzeczenia o sprawie w drodze wyroku.
Nakaz zapłaty, co do którego nie wniesiono sprzeciwu ma skutki prawomocnego wyroku i podlega wykonaniu w drodze egzekucji.
Wady i zalety EPU
Możliwość skorzystania z postępowania elektronicznego, szczególnie jeżeli mamy do czynienia z prostymi sprawami o zapłatę zaległych faktur czy rachunków, jest dla wierzyciela bardzo dogodna – zwłaszcza jeżeli jest nim przedsiębiorca ceniący sobie czas oraz sprawność w odzyskiwaniu swoich długów. Niemniej jednak prowadzenie spraw wyłącznie na drodze elektronicznej, bez konieczności przedstawienia przed sądem oryginałów dowodów, niesie ze sobą potencjalne ryzyko dla interesów dłużnika.
Dlatego też sąd odmówi wydania nakazu zapłaty, jeżeli roszczenie jest oczywiście bezzasadne, zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego lub miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.
Ochronie interesów dłużnika służy również opisana powyżej w artykule możliwość ukarania grzywną niesolidnego powoda, który w złej wierze oznaczył dane pozwanego, w tym jego adres – jest to o tyle doniosłe, jako że z prawidłowym doręczeniem (lub jego niemożnością) nakazu zapłaty pozwanemu wiąże się istotny skutek prawny, jakim jest uprawomocnienie się nakazu zapłaty. Ponadto, wraz z pozwem powód może złożyć wniosek o umorzenie postępowania w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty lub uchylenia nakazu zapłaty.
Pozwany, po odebraniu nakazu zapłaty, ma decydujący wpływ na dalszy rozwój wypadków. Jeżeli zachowa czujność i w terminie wniesie sprzeciw, w którym wskaże dowody obalające twierdzenia pozwu, nakaz zapłaty straci moc, zaś w postępowanie zostanie dalej przeprowadzone w trybie zwykłym i zakończy się wydaniem wyroku.
Jak widać, EPU jest po prostu szczególnym rodzajem postępowania upominawczego. Skorzystanie z niego może być dla wierzyciela bardzo dogodne, jednocześnie przyczyniając się do sprawnego odzyskania zaległych płatności. Z drugiej strony niesie ono potencjalne zagrożenie dla interesów pozwanego, który na skutek niezależnych od siebie okoliczności może zostać pozbawiony prawa do obrony. Dlatego też ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu rozwiązań, które je zminimalizują i pozwolą pełnić EPU wyznaczony mu cel – sprawne odzyskiwanie zaległych płatności od niesolidnych dłużników.
