W poprzednich poradach prawnych opisaliśmy kilka istotnych kwestii, niezbędnych każdemu przedsiębiorcy, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej. Ale czy wiesz, Drogi Czytelniku, Przedsiębiorco, że nie każdą działalność gospodarczą można prowadzić bez problemowo. Sukces w niektórych branżach wymaga niezłej gimnastyki prawno-administracyjnej, zanim w ogóle rozpoczniemy prowadzenie wymarzonego biznesu. Czemu tak się dzieje? Otóż niektóre obszary działalności gospodarczej są przez prawo regulowane. I o tej regulacji dzisiaj opowiemy Wam dwa słowa.
Reglamentacja działalności gospodarczej
Czym w ogóle jest reglamentowanie działalności gospodarczej? Najprościej rzecz ujmując, jest to taki zespół norm i przepisów prawnych, które ograniczają swobodę prowadzenia działalności w niektórych obszarach. Prawo ogranicza ją, z uwagi na wyższy interes społeczny, bądź skalę ryzyka, jaka wiąże się z prowadzeniem określonej działalności. Ponadto, w ten sposób Państwo zabezpiecza sobie możliwość kontroli ilości podmiotów prowadzących ściśle określoną działalność, ale także, m.in. wpływy z stosownych podatków. Dzięki temu również i budżet państwa może lepiej szacować swoje dochody.
Sposobów na reglamentowanie dostępu do rynku jest kilka, a wszystkie są przynajmniej zasygnalizowane w najważniejszej z punktu widzenia podstawowych zasad dotyczących biznesu, ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
Koncesja
To najsurowszy sposób reglamentowania dostępu do określonych działów działalności gospodarczej. Jest ich zaledwie 7, a kryteria ich wyodrębnienia do dzisiaj są dla wielu badaczy prawa nie do końca jasne. Wskazuje się głównie na szczególną wagę tych sfer ze względu na interes państwa.
Do tych 7 obszarów, w których niezbędne jest uzyskanie koncesji należy:
- poszukiwanie, wydobywanie i eksploatacja kopalin ze złóż,
- wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją,
- działalność związana z produkcją oraz obrotem paliwami oraz energią, w tym przesyłanie CO2 w celu podziemnego składowania,
- ochrona osób i mienia,
- rozpowszechnianie sygnału radiowego i telewizyjnego,
- przewóz lotniczy,
- prowadzenie kasyn gry.
W przypadku, gdy chcemy podjąć działalność w jednym z wskazanych powyżej obszarów, należy przed rozpoczęciem takiej działalności uzyskać koncesję od organu, który jest kompetentny do jej wydania.
Sama procedura wydania koncesji nie należy do najłatwiejszych i nie zawsze kończy się pomyślnie dla zainteresowanego przedsiębiorcy. Jednak jej uzyskanie jest koniecznością. Istotnym elementem, jest uznaniowość koncesji. To organ administracji publicznej, w procedurze przetargowej ocenia ofertę przedsiębiorcy i jeżeli jego ocena będzie pozytywna, taką koncesję wydaje.
WAŻNE: Prowadzenie działalności koncesjonowanej bez uzyskania koncesji jest wykroczeniem, a jeżeli będzie ono skutkować szkodą, to nawet przestępstwem.
Zezwolenie
Zezwolenie jest systemem reglamentacji działalności gospodarczej, zbliżonym do koncesjonowania. Lista obszarów działalności wymagającej uzyskania zezwolenia jest dużo dłuższa, niż w przypadku koncesji. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej jedynie wskazuje ustawy poświęcone działom gospodarki, w ramach których niektóre z form działalności wymagają zezwolenia.
Wśród nich należy wymienić m.in.:
- obrót alkoholem,
- gry hazardowe,
- działalność bankową i SKOK,
- zaopatrywanie w wodę i odprowadzanie ścieków,
- utrzymywanie czystości i porządku w gminach,
- działalność producentów leków i aptek,
- transport drogowy,
- działalność ubezpieczeniową
- I wiele, wiele innych.
UWAGA: Zezwolenie nie jest równie trudne do uzyskania, jak koncesja i nie należy mylić tych dwóch pojęć, mimo że zamiennie często się ich używa.
Zezwolenie to przede wszystkim taka forma reglamentacji, która ma zapewnić bezpieczeństwo w prowadzeniu określonych rodzajów działalności. Dlatego przedsiębiorca zobowiązany jest spełnić określone w poszczególnych ustawach warunki, niezbędne do wydania zezwolenia. W przeciwieństwie jednak do koncesji, nie ma ono charakteru uznaniowego, nie ogłasza się też przetargów. Przedsiębiorca musi jedynie spełnić wymogi, a wówczas organ administracji publicznej ma obowiązek wydać stosowne zezwolenie.
Licencja
To taka forma reglamentacji działalności gospodarczej, w której organ administracji po sprawdzeniu „kwalifikacji” przedsiębiorcy ubiegającego się o licencję decyduje o jej nadaniu lub nie. Zasięg ich oddziaływania jest bardzo ograniczony, ponieważ w obecnej sytuacji prawnej zawęża się wyłącznie do obszaru transportu drogowego i kolejowego. Wśród licencjonowanej działalności gospodarczej należy wymienić transport osób, mienia, działalność taksówek, czy przewoźników kolejowych.
Jest to bardzo specyficzna forma ograniczania swobody działalności gospodarczej. Jednak szczególne wymogi dotyczące stanu technicznego, zdolności zapewnienia regularnej sieci połączeń, czy zdrowia osób podejmujących określoną pracę są stosunkowo restrykcyjne. Licencja, podobnie jak zezwolenie jest decyzją administracyjną, która pozwala podjąć określony rodzaj działalności gospodarczej. Co istotne, ma ona charakter częściowo uznaniowy, gdyż to organ ocenia, czy zgłaszający wykazuje się w odpowiednim stopniu „profesjonalizmem”, ale gdy tak uzna, nie może odmówić jej udzielenia. Dlatego należałoby licencję sklasyfikować jako formę pośrednią między koncesją, a zezwoleniem.
Rejestracja działalności regulowanej
Ostatnią z form regulacji działalności gospodarczej, o której należy wspomnieć, to rejestracja. Przedsiębiorcy prowadzący określoną działalność gospodarczą mogą podlegać wpisowi do odpowiedniego rejestru, prowadzonego przez wojewodę lub samorząd zawodowy.
Wpis, w przypadkach określonych ustawami, jest konieczny do podjęcia prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Dokonywany jest na wniosek przedsiębiorcy, a jego dokonanie pozwala na podjęcie określonej działalności. Co ważne, przedsiębiorca jedynie oświadcza, że spełnia określone prawem warunki do prowadzenia tej działalności i nie musi tego w żaden sposób udowadniać.
UWAGA: Nie dotyczy to lekarzy i stomatologów! Oni muszą wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami już w momencie złożenia wniosku.
Rejestr działalności regulowanej dotyczy różnych profesji i zawodów, jednak nie istnieje jego ściśle określony katalog. Obecnie liczbę dziedzin, w których jest on niezbędny szacuje się na zbliżoną do dwudziestu, a wśród nich warto wymienić:
- organizację imprez turystycznych,
- organizację wyścigów konnych,
- prowadzenie stacji kontroli pojazdów, czy ośrodków szkolenia kierowców,
- prowadzenie kantoru,
- usługi detektywistyczne,
- wyrób lub rozlew wyrobów winiarskich, czy spirytusowych.
Niestety, to jedna z tych kłód rzucanych pod nogi przedsiębiorcom, że muszą sami dotrzeć do informacji, czy w obszarze, w jakim planują rozpocząć działalność nie jest konieczna rejestracja.
Wprawdzie reglamentacja działalności gospodarczej dotyczy tylko części obszarów, tych bardziej specjalistycznych i często wymagających znacznych nakładów finansowych. Ale jeśli nie jesteście pewni, czy przypadkiem nie powinniście zadbać o jakąś formę legalizacji działalności, bądź wpisać się do stosownego rejestru, to my zrobimy to za Was. Kancelaria prawna KANCLEX jest do Waszej, Drodzy Czytelnicy dyspozycji. Pomożemy i przeprowadzimy Was przez meandry legalizacji, abyście martwili się tylko o to, jak spożytkujecie pierwsze zarobione pieniądze.
