Mediacja jest jedną z mniej powszechnych i znanych form rozwiązywania problemów, w tym problemów o charakterze prawnym. Wynika to m.in. z faktu, że gości w naszym systemie prawnym stosunkowo od niedawna, a jej charakter odbiega od standardowego wyobrażenia o procedurze sądowej, a zwłaszcza tej dotyczącej rozwodu. Należy jednak zaznaczyć, że chyba jak żadna inna wymyślona przez prawo metoda, mediacja pozwala znajdować receptę na rozwiązanie problemu w taki sposób, aby strony konfliktu miały poczucie, że to one same są autorami porozumienia.
Mediacja – co, kiedy, jak?
Mediację można najprościej opisać jako metodę rozwiązywania konfliktów opartą na rozmowie stron w obecności bezstronnego mediatora. Już z samego kształtu tej formy wynika, ze biorą w niej udział nie tylko strony, ale także dodatkowy uczestnik, którym jest bezstronny mediator. Jego rolą jest nakłanianie i takie prowadzenie dialogu pomiędzy stronami konfliktu, aby jeśli to możliwe, te znalazły wspólną ścieżkę porozumienia.
WAŻNE: Mediacja nie jest równoznaczna z osiąganiem kompromisu, jak często błędnie się o niej pisze. Mediacja ma tylko jeden cel – porozumienie się stron, a nie wypracowanie przez nie rozwiązania. Dla mediatora mediacja kończy się sukcesem nawet wówczas, gdy nie uda się opracować wspólnego rozwiązania, ale strony np. w ogóle zaczną ze sobą rozmawiać.
Warto też wskazać, że mediator nie jest arbitrem. Jego rolą nie jest rozstrzyganie sporu, lecz ułatwienie dojścia porozumienia samym stronom. Osoba, która waży argumenty stron, wskazuje rozwiązania, czy przychyla się do stanowiska stron traci przymiot bezstronności i jednocześnie nie może być dłużej uznawana za mediatora.
WAŻNE: W mediacji to tylko i wyłącznie strony rozwiązują problem, nie mediator!
Mediację w sprawach rozwodowych prowadzi się na podstawie:
- umowy o mediację – w ramach której strony same ustalają ze sobą, że chcą skorzystać z tej ścieżki i określają przedmiot mediacji oraz wybierają osobę mediatora, ew. sposób jego wyboru;
- postanowienia sądu – który może sprawę skierować do mediacji, gdy w jego ocenie np. istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, czy w przypadku zawieszenia postępowania, a także gdy w trakcie postępowania wystąpią kwestie sporne, których ugodowe załatwienie byłoby wskazane dla całej procedury, np. alimenty, kontakty z dziećmi, czy podział majątku.
Mediacja zainicjowana przez sąd co do zasady trwa do miesiąca, ale jeżeli strony zgodnie zawnioskują, ten termin może ulec wydłużeniu.
Mediacja PRZED rozwodem
Sama mediacja spełnia szereg funkcji i może przynieść mnóstwo korzyści stronom konfliktu, które zdecydują się na wybór tej formy jego rozwiązania. W przypadku rozwodów, specjaliści w zakresie psychologii i socjologii wskazują, iż odgrywa pozytywną rolę jeszcze w okresie poprzedzającym sam rozwód. Mediacja prowadzona przez kompetentnego mediatora, może pozwolić stronom na dostrzeżenie problemów, jakie stoją przed związkiem oraz na ich jasne wyartykułowanie. Doprowadzenie do sytuacji, w której strony zaczną ze sobą rozmawiać bardzo często pozwala zażegnać konflikty i doprowadzić do pojednania.
UWAGA: Mediacja na tym etapie nie ma na celu pojednania małżonków. Może natomiast uświadomić im, że rozwód nie jest jedynie słuszną receptą na rozwiązanie problemów w związku.
Mediacja PRZY rozwodzie
Gdy dochodzi już do sytuacji złożenia pozwu rozwodowego i strony są zdecydowane na ostateczne rozstanie, mediacja przyjmuje inną rolę i ma zupełnie inny charakter. Jej najważniejszą zaletą na tym etapie jest atmosfera. Mediacja bowiem oznacza kulturalny i dalece bardziej konstruktywny sposób rozstawania się, niż batalia na sali sądowej. Pozwala także na częściowe uniknięcie trudnego dla wielu osób klimatu panującego na sali sądowej, który potrafi paraliżować, czy onieśmielać. Z badań wynika, że właśnie ze względu na krępującą atmosferę sądów, strony stosunkowo często (w ok. 40% przypadków) po usłyszeniu wyroku rozwodowego nie czują satysfakcji z przebiegu ich rozwodu. Mediacja to szansa na wzięcie sprawy w swoje ręce.
SUGESTIA: Jeżeli czujesz obawę, stres przed wejściem do sądu, albo kancelarii adwokackiej, której zlecisz przeprowadzenie swojego rozwodu, zastanów się nad wyborem mediacji. W bardziej kameralnej i mniej krępującej atmosferze można omówić wiele kwestii około rozwodowych, oszczędzając sobie nerwów.
W ramach mediacji można ustalić wszystko, co tylko dotyczy związku, np. sposób rozstania (z orzekaniem o winie, czy bez), podział majątku, sposób korzystania ze wspólnego mieszkania, ale także kwestie dotyczące małoletnich dzieci. To one i ich dobro najwięcej korzystają na tym, że rodzice wybiorą drogę mediacji przy rozwodzie. W jej trakcie strony z większą łatwością osiągają porozumienie dotyczące władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem, czy alimentów. To w zaciszu pokoju mediatora partnerzy łatwiej przechodzą do roli odpowiedzialnych rodziców, dbających o dobro dziecka, niż podczas awantury nierzadko wywiązującej się na sali sądowej. Żadna inna prawnie dopuszczalna forma nie pozwala na rozstanie się „po ludzku” równie skutecznie, jak mediacja.
Mediacja PO rozwodzie
Wyrok rozwodowy nie zawsze łagodzi wszystkie bolączki skonfliktowanych stron. Wynika to nieraz z pośpiechu, w jakim partnerzy chcą się rozstać, a czasem z nieświadomości, ile problemów może w przyszłości się pojawić w związku z ich rozstaniem. Czego najczęściej dotyczą owe problemy? Ponownie: opieki nad dzieckiem, kontaktów z nim, czy alimentów. Wówczas strony podbudowane formalnym rozstaniem się, sięgają po pozwy cywilne mające doprowadzić do rozwiązania kolejnych problemów.
W tej sytuacji ponownie wygodniejszym sposobem na uniknięcie konfliktu jest mediacja. Podobnie jak przy rozwodzie, strony mogą zawrzeć stosowną umowę o mediację i w jej ramach ustalić rozwiązanie palącego ich problemu. Wypracowane w ten sposób porozumienie może później zostać zatwierdzone przez sąd w formie ugody, jaką strony ze sobą zawarły na skutek mediacji.
WAŻNE: Główną zaletą zawarcia przez strony ugody jest ich świadomość, że same doszły do danego rozwiązania. Nikt im go nie narzucił i jest ono zgodne z ich wolą.
Nie zapominajmy, że z mediacji można skorzystać praktycznie na każdym etapie naszego związku. Przed rozstaniem, które może wcale nie jest konieczne; w jego trakcie, kiedy to możemy rozstać się w kulturalnej atmosferze; czy już po zakończeniu procedury rozwodowej, gdy pozostały jeszcze jakieś sporne kwestie do uregulowania. Najważniejsze jednak, że na mediacji korzystają przede wszystkim dzieci. Może dla ich dobra warto chociaż wziąć pod uwagę tę formę rozwiązania problemów różniących małżonków podczas rozstania?
Jeżeli macie pytania dotyczące mediacji, jej przebiegu, skutków jakie się z tym wiążą – jesteśmy do Waszej dyspozycji. Informujemy również, że również my sami prowadzimy mediacje, m.in. w sprawach rodzinnych. Nasz mediator posiada stosowne uprawnienia nadane przez Polskie Centrum Mediacji i doświadczenie w tym zakresie. Zatem jeśli tylko uznacie, iż mediacja będzie Wam pomocna – zapraszamy do kontaktu!
