Jak powszechnie wiadomo, procedury rozwodowe przed sądem rozpoczynają się od złożenia pozwu o rozwód. I tu zaczynają się schody. Nie tylko, aby go odpowiednio napisać, ale także zastanawiamy się, czy z orzekaniem o winie, czy może bez? Czy oboje małżonkowie przyczynili się do rozpadu związku, a może po prostu nie wyszło? Jednak najważniejszym pytaniem, o którym się często zapomina to pytanie o to, czy nasz pozew rozwodowy będzie skuteczny? Należy sobie na nie odpowiedzieć zanim wejdziemy na dość skomplikowaną ścieżkę sądową, ponieważ są sytuacje, w których sąd może wbrew oczekiwaniom orzec, iż małżeństwo nadal trwa…
Kiedy sąd może, a kiedy nie może udzielić rozwodu?
Czym właściwie od strony prawnej jest rozwód? Odpowiedzi na to pytanie udziela art. 56 k.r.o., stanowiąc w § 1, iż rozwód to rozwiązanie małżeństwa przez sąd. Owo rozwiązanie może nastąpić w przypadku zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Zupełność i trwałość następuje wówczas, gdy zgodnie z doświadczeniem życiowym należy sądzić, iż małżonkowie już do siebie nie powrócą. Rozkład pożycia następuje zaś na trzech płaszczyznach:
- uczuciowej – brak więzi emocjonalnej;
- fizycznej – nieutrzymywanie kontaktów seksualnych;
- gospodarczej – prowadzenie osobnych gospodarstw domowych.
Trzecia płaszczyzna, jeśli nie nastąpił jej rozpad, może zostać pominięta przez sąd, jeśli zarówno płaszczyzna uczuciowa, jak i fizyczna już nie istnieją, zaś wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego przez małżonków ma charakter wyłącznie formalny i przymusowy.
UWAGA: Pomimo całkowitego i trwałego rozpadu pożycia między małżonkami, zdarza się, iż sąd odmawia udzielenia rozwodu. Przyczyny takiego rozstrzygnięcia mogą być następujące (art. 56 § 2 i 3):
- na skutek orzeczenia rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
- jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – np. jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga opieki materialnej i moralnej współmałżonka, zaś rozwód stanowiłby dla niego rażącą krzywdę;
- rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładowi pożycia.
Od trzeciej przyczyny istnieją jednak dwa wyjątki, w razie zaistnienia których orzeczenie rozwodu jest dopuszczalne:
- drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód;
- odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – np. długotrwała separacja małżonków. Ciężar udowodnienia tego faktu spoczywa jednak na żądającym rozwodu, wyłącznie winnym małżonku.
Wina rozkładu pożycia
Wina w rozwodzie to po prostu ustalenie które z małżonków i w jakim stopniu przyczyniło się do rozpadu małżeństwa.
Zasadą, zgodnie z art. 57 k.r.o., jest zbadanie winy każdego z małżonków w rozkładzie ich pożycia, w oparciu o dowody dostarczane przez strony (a tych może być wiele…). Możliwe są następujące rozstrzygnięcia sądu w tej sprawie:
- wyłącznie winny jest jeden z małżonków;
- winę ponoszą obydwoje małżonkowie;
- żaden z małżonków nie jest winny (np. ujawnienie się choroby psychicznej u jednego z nich).
Niemniej jednak, na zgodne żądanie obydwojga małżonków, sąd zaniecha orzekania o winie. Wówczas nastąpią skutki takie, jakby żaden z małżonków nie ponosił winy (w praktyce ma to znaczenie dla obowiązku alimentacyjnego).
WAŻNE: Sąd jest związany wolą stron co do zaniechania badania winy rozkładu pożycia małżeńskiego. Same strony mogą aż do zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji zmienić swoje stanowisko, a sąd będzie zobligowany je uwzględnić!
Rozstanie, rozwód to delikatna i bardzo osobista sprawa. W związku z tym nie ma jednej recepty ani prostego schematu postępowania w przypadku rozwodu. Każdą z takich sytuacji należy rozpatrywać indywidualnie jedynie mając na uwadze pewne prawne aspekty. Dlatego warto przed wzięciem sprawy w swoje ręce skonsultować się z prawnikiem, który doradzi, podpowie i wyjaśni formalne kwestie związane z rozwodem. Kancelaria prawna KANCLEX zaprasza po porady prawne od poniedziałku do piątku od godziny 10 do 18.
